ادبیات نظری تحقیق یارانه، شاخص فقر، شکاف درآمدی
مقدمه
یارانه ها برای ایجاد درآمد و تعدیل در توزیع آن کاهش آثار ناشی از فشار بازار بر مصرف کنندگان و همچنین کاهش هزینه های تولید وحمایت از تولیدکننده ارائه می شوند . هدف از پرداخت یارانه ها تخصیص بهینه منابع ، ثبات قیمت ها ، ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا و توزیع مجدد درآمدها می تواند باشد . بنابراین یارانه جزء سیاست های حمایتی دولت در راستای تصحیح و هدایت امور اقتصادی می باشد . زیرا عوامل متعددی سبب ایجاد عدم تعادل میان بخش های مختلف تولید ، توزیع ، مصرف و تجارت می گردند ( شریفی و همکاران ، 1387 ).
در دهه 1950 با مطرح شدن تفکر دولت رفاه توجه به شاخص‌های رفاه اجتماعی و کاهش فقر دخالت دولتها در این زمینه ها گسترش یافت . این نقش را اقتصاددانان قبول نداشتند ، چرا که هرگونه دخالت دولت در اقتصاد انحراف از تعادل بازار را در پی داشت . از دهه 1970 با شکل گیری تفکر محوریت انسان در توسعه ، این آگاهی ایجاد شد که برای مواجهه با مسائل مبتلا به توسعه‌نیافتگی کشورها سرمایه فیزیکی کافی نیست و حداقل به اندازه سرمایه فیزیکی ، مسایل و سیاستهای اجتماعی و شکلگیری سرمایه انسانی هم ضرورت دارند .
بنابراین حمایت های اجتماعی در قالب دولت های رفاه ، سیاستهای یارانه‌ای و ... در دستور برنامه‌های توسعه کشورها قرار گرفت . آنچه در زمینه پرداخت یارانهها مورد غفلت قرار گرفت ، هدفگیری صحیح این سیاستها بود . در دهه 1980 به دنبال بحران بدهی‌ها و رکود جهانی و تقابل تجربه کشورهای شرق آسیا ، امریکای لاتین ، جنوب آسیا و صحرای آفریقا ، تاکید راهبردهای توسعه به سمت بهبود مدیریت اقتصاد و پذیرفتن نقش بیشتر نیروهای بازار تغییر کرد که در چارچوب این رویکرد جدید اکثر کشورها نسبت به تغییر در اجرای برنامه یارانهها اقدام کردند .
دليل عمده اين كشورها جهت تغییر در اجراي برنامه ، پرهزينه بودن يارانه عمومي به جهت فراگير بودن آن بود . با توجه به افزايش جمعيت و افزايش قيمت کالاها و خدمات در بازارهای جهاني بار مالي دولت افزايش قابل توجهي يافته بود . علاوه بر اين ناكارآيي نظام توزيع دولتي و اثرات منفي كنترل قيمت محصولات بر توليد كنندگان از دلايل ديگر انجام اصلاحات بوده است .
بررسي‌هاي انجام شده در كشورهاي منتخب نشان مي‌دهد كه هر يك از این كشورها متناسب با شرايط ویژه خود از شيوه خاص و يا تركيبي از شيوه‌هاي مختلف بهره مند شده اند . غالب كشورها انتخاب خانوارهاي فقير را براساس آزمون وسع انجام داده‌اند . بدين‌گونه درآمد خانوارها به‌عنوان شاخصي براي انتخاب مستحقين مورد استفاده قرار می گیرد كه از آن جمله مي‌توان از امريكا ، هندوستان ، برزيل و اردن نام برد .
2 - 2 تاریخچه یارانه در ایران
نخستین جهت گیری حمایتی دولت در بخش کشاورزی در ایران به دوره صفویه مربوط می شود . ایران اولین نظام سهمیه بندی همراه با یارانه را در زمان جنگ جهانی تجربه نموده است . سابقه پرداخت یارانه به مفهوم کنونی آن به دهه 40 می رسد که این یارانه ها برای گوشت و گندم پرداخت می شد اما رقم
